W dniu dzisiejszym (15 czerwca br.) ze składu MUX-3 Telewizji Polskiej usunięto kanał Sprawdzam TV, który miał służyć jako test odbiorników wobec zgodności z nowym standardem DVB-T2/HEVC. Ponadto wydano decyzję o pozostawieniu MUX-3 w starym standardzie DVB-T/AVC (H.264). Co te zmiany oznaczają dla zwykłych odbiorców?
Testowa animacja Sprawdzam TV pojawiła się pod koniec 2021 roku i miała pierwotnie służyć jako test zgodności odbiorników, telewizorów z nowym standardem DVB-T2/HEVC. Była to krótka zapętlona informacja o wspomnianej zgodności - w formie testu obrazu, jak i głosu lektora. Emisja była nadawana w standardzie DVB-T/HEVC, z rozdzielczością obrazu 1920x1080. Teoretycznie był to dobry pomysł - pierwotnie założono sytuację, iż nie będzie odbiorników, które obsługują kodek HEVC, a jednocześnie nie mają głowicy obsługującej standard DVB-T2.
W ramach EPG (elektroniczny przewodnik po programach) nadawana była informacja:
"Test nowego standardu nadawania.
Tu sprawdzisz swój odbiornik TV. Widzisz planszę, słyszysz głos lektora – jesteś gotowy na nowy standard naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T2/HEVC. Więcej: www.telewizjanaziemna.pl"
Praktyka pokazała jednak, że plansza ta przyniosła relatywnie więcej szkód niż pożytku. Po migracji na DVB-T2/HEVC okazało się, że są kilkuletnie telewizory, które bezproblemowo odtwarzają materiały z kodekiem HEVC, jednak nie mają wsparcia dla standardu DVB-T2. W takim przypadku, odbiorniki tego typu bez problemu odbierały Sprawdzam TV, a także kanał Wydarzenia 24 HD HEVC (nadawany w MUX-4 - w standardzie DVB-T/HEVC). Zapętlona informacja o zgodności z nowym standardem niestety wprowadziła niektórych odbiorców w błąd, którzy docelowo musieli i tak dokupić zewnętrzny tuner. Temat opisaliśmy również w tym artykule.
Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem byłaby szeroka promocja testowego multipleksu Telewizji Polskiej, który obejmuje swoim zasięgiem ok. 90% powierzchni kraju, a także testów innych nadawców. Prawidłowy odbiór tego multipleksu gwarantował i gwarantuje pełną zgodność sprzętu z nowym standardem - nie licząc sytuacji nadawania kanału Wydarzenia 24 z nietypową rozdzielczością obrazu, jednak z problemem uporano się.
Na ten moment plansza została całkowicie usunięta z multipleksu - po ponownym wyszukiwaniu kanałów, odnajdywanych jest 6 pozycji (kanały: TVP1, TVP2, TVP3, TVP Historia, TVP Info, TVP Sport).
MUX-3 pozostaje w standardzie DVB-T - aż do końca 2023 roku?
8 czerwca opublikowano w Dzienniku Urzędowym zarządzenie Prezesa UKE o zmianie planu zagospodarowania częstotliwości - zakres 470-790 MHz. W tym zarządzeniu zawarto informację o pozostawieniu MUX-3 w starym standardzie DVB-T/AVC (H.264) maksymalnie do 31 grudnia 2023 roku.
„dla trzeciego multipleksu, którego sygnał może być transmitowany w standardzie DVB-T lub DVB-T2 nie później niż od dnia 30 czerwca 2022 r. i nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2023 r., oraz w standardzie DVB-T2 nie później niż od dnia 1 stycznia 2024 r.:”.
Pierwsze informacje o takich zamiarach pojawiły się na 4 dni przed etapem I zmian nadawania - 24 marca br. W komunikacie opublikowano wtedy informacje, że taka zmiana umotywowana jest faktem wystąpienia okoliczności prowadzących do zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego - a zdaniem MSWiA, takimi okolicznościami są: wojna na terytorium Ukrainy, konieczność zapewnienia dostępu do informacji, a także funkcjonowanie systemu RSO (Regionalny System Ostrzegania). 11 kwietnia ogłoszono konsultacje, gdzie zainteresowane podmioty mogły wyrazić stanowisko odnośnie takowych zmian. 19 maja opublikowano łącznie 20 stanowisk od podmiotów i osób fizycznych - wszystkie sprzeciwiały się zmianom i nierównemu traktowaniu nadawców. Jak się okazuje, konsultacje były jedynie kwestią formalną (w świetle prawa musiały się odbyć), jednak decyzja zapadła już dawno.
Z punktu widzenia redakcji, taka zmiana (pozostawienie MUX-3 w starym standardzie) jest totalnie irracjonalna i niezrozumiała. Doszło w tym przypadku do naruszenia równości i interesów nadawców, którzy mają swoje programy w naziemnej telewizji cyfrowej. Telewizja Polska nie jest jedynym podmiotem, który w swojej ofercie ma dzienniki informacyjne - takie programy znajdziemy również w Polsacie ("Wydarzenia"), TVNie ("Fakty"), ponadto całodobowo nadawany jest kanał informacyjny Wydarzenia 24. Część odbiorców nie wymieniła sprzętu i im pozostaną jedynie programy TVP i 6 kanałów z MUX-8; w wybranych regionach kraju także multipleksy lokalne. W tej sytuacji, odbiorcy mają do wyboru wyłącznie jedyny pogląd widzenia na tematy polityczne czy społeczne, bez możliwości porównania tego z programami stacji komercyjnych i wyrobienia sobie własnej, wypośrodkowanej opinii. Przypomnijmy, podczas procesu zmiany telewizji analogowej na cyfrową (2012/2013 r.), wszyscy nadawcy ogólnokrajowi i ponadregionalni przeszli na nadawanie cyfrowe w tych samych terminach, a nawet w okresie przejściowym wyłączano pojedyncze, dublujące się nadajniki Telewizji Polskiej, aby wesprzeć rozwój cyfrowej telewizji DVB-T/MPEG-4 i móc uruchomić multipleksy cyfrowe w nowych lokalizacjach.
Technicznie taki rozwój sytuacji również nie jest dobry, ponieważ dokonano zmian w siatce MUX-3 - zwiększono moce części nadajników, uruchomiono nowe. Taka siatka częstotliwości - rozległy mocowo i nadajnikowo SFN - przystosowana jest do nadawania w standardzie DVB-T2/HEVC, a nie w DVB-T. To powoduje wzajemne zakłócenia nadajników sieci MUX-3, a także potencjalne problemy z odbiorem tylko tego multipleksu. Występują sytuacje, gdzie MUX-3 ma najsilniejszy sygnał (mieszczący się w normach), ale jednocześnie na miernikach można zauważyć najniższy poziom stosunku sygnału użytecznego do szumu.
